آنچه بن سلمان در برابرِ بایدن درمورد توان نفتی سعودی فاش کرد

اقتصاد۲۴- خاویار بلاس در بلومبرگ نوشت: در طول سفر بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده به عربستان سعودی، جهان به قدری بر چگونگی پاسخ محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان به درخواست او برای افزایش فوری تولید نفت متمرکز بود که حواسش به یک مسئله مهم نبود: حداکثر توان تولید نفت عربستان کجاست. بسیار کمتر از آن چیزی است که بسیاری پیش بینی می‌کردند. این کمتر از آن چیزی است که سعودی‌ها تا به حال گفته اند؛ و با توجه به اینکه جهان هنوز تشنه سوخت‌های فسیلی است، مشکلات بلندمدتی را برای اقتصاد جهانی به همراه دارد.

برای سال‌ها، وزرای نفت عربستان و خاندان سلطنتی یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی را که بازار انرژی با آن مواجه است کنار گذاشته‌اند: حد بالای بلندمدت میادین نفتی پادشاهی چقدر است؟ حدس این بود که آن‌ها همیشه می‌توانستند بیشتر و برای مدت طولانی‌تر نفت تولید کنند. سعودی‌ها پاسخ را می‌دانستند، اما آن را مخفی نگه داشتند و سپس، تقریباً تصادفی روز شنبه، شاهزاده محمد این خبر را فاش کرد که حداکثر ظرفیت نهایی ۱۳ میلیون بشکه در روز است.

بیشتر بخوانید:خواب آشفته روسیه، عربستان و آمریکا علیه ایران

شاهزاده محمد پاسخ خود را با تاکید بر این مسئله مطرح کرد که جهان - و نه فقط کشور‌هایی مانند عربستان سعودی - باید در دو دهه آینده در تولید سوخت‌های فسیلی سرمایه‌گذاری کنند تا تقاضای رو به رشد جهانی برآورده شده و از کمبود انرژی جلوگیری کند. وی در یک سخنرانی گفت: «عربستان به سهم خود در این زمینه عمل خواهد کرد، زیرا ظرفیت تولید خود را به ۱۳ میلیون بشکه در روز افزایش داده و اکنون هیچ ظرفیت اضافی برای افزایش تولید نخواهد داشت».

عربستان سعودی، دارنده بزرگترین ذخایر نفت جهان، می‌گوید در آینده‌ای نه چندان دور "هیچ ظرفیت اضافی برای افزایش تولید نخواهد داشت". قسمت اول صحبت‌های او کاملا شناخته شده بود. در سال ۲۰۲۰، ریاض به غول نفتی دولتی عربستان سعودی آرامکو دستور داد تا یک برنامه چند ساله چند میلیارد دلاری را آغاز کند تا حداکثر ظرفیت تولید خود را تا سال ۲۰۲۷ از ۱۲ به ۱۳ میلیون بشکه برساند. این پروژه در حال انجام است و اولین افزایش تولید در سال ۲۰۲۴ و سپس افزایش‌های بزرگتر در سه سال بعدی انجام می‌شود.

اما بخش دوم کاملاً جدید بود و سقف سختی را در سطح بسیار پایین‌تری نسبت به آنچه که خود سعودی‌ها در گذشته مطرح کرده‌اند تعیین کرد. در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵، در طول آخرین توسعه بزرگ، عربستان قصد داشت ظرفیت تولید خود را در صورت نیاز به ۱۵ میلیون افزایش دهد و کسی فکر نمی‌کرد حتی آن عدد هم حداکثر توان عربستان باشد. به عنوان مثال، مدیران آرامکو در سال ۲۰۰۴ به اندیشکده CSIS در واشنگتن گفتند که این شرکت می‌تواند در صورت نیاز، سطح تولید ۱۰، ۱۲ و ۱۵ میلیون بشکه در روز را به مدت ۵۰ سال حفظ کند. در آن زمان، ریاض با دیدگاه‌های مت سیمونز فقید، نویسنده کتاب «گرگ و میش در صحرا: شوک نفتی عربستان سعودی و اقتصاد جهانی» مبارزه می‌کرد که می‌گفت اوج تولید نفت عربستان نزدیک است.

یکی از دلایلی که عربستان سعودی اکنون سقف تولیدش را کمتر اعلام می‌کند ممکن است به تغییرات آب و هوایی مربوط باشد. ریاض که در مورد رشد تقاضای نفت در آینده مطمئن نیست، ممکن است محاسبه کند که خرج کردن میلیارد‌ها دلار برای ظرفیت سازی جدید که شاید بدون تقاضا بماند، احمقانه است. شاهزاده محمد در سخنرانی خود بر «اهمیت اطمینان دادن به سرمایه‌گذاران» که سیاست‌ها «تهدیدی برای سرمایه‌گذاری‌های آن‌ها نیست» با هدف اجتناب از «اکراه آن‌ها برای سرمایه‌گذاری» تأکید کرد. فکر نمی‌کنم شاهزاده محمد وقتی گفت «سرمایه‌گذاران» منظورش صرفا پول وال استریت و صندوق‌های تامینی باشد بلکه منافع عربستان سعودی را نیز شامل می‌شد.

پیش بینی تقاضای نفت هم هنر است و هم علم و طبیعتا عربستان محافظه کار است. یک دهه پیش، علی النعیمی، وزیر انرژی وقت عربستان سعودی، گفت عربستان «خوش شانس» خواهد بود اگر تا اوایل دهه ۲۰۲۰ بیش از ۹ میلیون نفت تولید کند. "واقع بینانه، بر اساس تمام پیش بینی‌هایی که من دیده ام، از جمله پیش بینی خودمان، هیچ تقاضایی برای تولید بیش از ۱۱ میلیون بشکه تا سال ۲۰۳۰ یا ۲۰۴۰ وجود ندارد. " واقعیت بسیار مثبت‌تر از آن چیزی شد که او پیش‌بینی می‌کرد: در ماه آینده، آرامکو تولید روزانه خود را به بیش از ۱۱ میلیون بشکه خواهد رساند.

اگر تقاضا در سال‌های آینده قوی‌تر از پیش‌بینی کنونی عربستان شود، شاید آن‌ها برنامه‌های سرمایه‌گذاری خود را اصلاح و اعلام کنند که می‌توانند تولید را بیشتر افزایش دهند. اما شاهزاده محمد در تعیین حداکثر توان تولید ۱۳ میلیون بشکه در روز قاطع به نظر می‌رسید.

برای سال‌ها، عربستان سعودی میادین نفتی جدیدی را فعال کرده تا کاهش طبیعی مخازن قدیمی خود را جبران کند و به غوار، بزرگترین میدان نفتی جهان، اجازه داده تا با نرخ‌های پایین‌تری کار کند. از آنجایی که آرامکو به دنبال افزایش ظرفیت تولید و نه تنها جبران کاهش طبیعی است، به طور فزاینده‌ای به سمت مخازن گران‌تر دریایی روی می‌آورد. شاید ریاض کمتر به توانایی خود برای افزودن میادین نفتی جدید اطمینان دارد. خود غوار به مراتب کمتر از آنچه بازار تصور می‌کرد تولید می‌کند. سال‌ها برداشت عمومی این بود که این میدان قادر به تولید حدود ۵ میلیون بشکه است، اما در سال ۲۰۱۹ آرامکو فاش کرد که حداکثر ظرفیت غوار ۳.۸ میلیون بشکه است.

اگر مانع افزایش تولید به جای بدبینی نسبت به تقاضای نفت در آینده، زمین‌شناسی باشد، اگر مصرف بیشتر از پیش‌بینی کنونی شود، جهان با دوره‌ای دشوار مواجه خواهد شد. در حال حاضر، رسیدن به حداکثر توان تولید عربستان سعودی موضوعی نسبتاً دور، حداقل پنج سال دیگر است. مهم‌تر اینکه آیا ریاض می‌تواند تولید کنونی ۱۱ میلیونی خود را حفظ کند - چیزی که در طول تاریخ خود فقط دو بار به آن دست یافته است، چه رسد به افزایش بیشتر آن. اما این سقف در پایان دهه و شاید حتی زودتر اهمیت خواهد داشت.

علیرغم صحبت‌های گسترده در مورد اوج تقاضا برای نفت، حقیقت این است که حداقل در حال حاضر، مصرف همچنان در حال رشد است. جهان برای نفت خام به شدت به سه کشور متکی است: ایالات متحده، عربستان سعودی و روسیه. آن‌ها با هم نزدیک به ۴۵ درصد از کل عرضه جهانی نفت را تشکیل می‌دهند. از آنجایی که سرمایه گذاران آمریکایی تمایلی به افزایش سرمایه‌گذاری داخلی ندارند، رشد تولید آمریکا اکنون کندتر از دهه ۲۰۱۰ است. روسیه با چشم‌انداز تیره‌تری مواجه است، زیرا تأثیر تحریم‌های غرب نه تنها عرضه کنونی را محدود می‌کند، بلکه توانایی این کشور برای توسعه در آینده را نیز مختل می‌کند.

در عصر تغییرات آب و هوایی، از قضا، تولید نفت عربستان از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود؛ و ریاض در حال حاضر، علناً، محدودیت سختی را برای میزان توان خود تعیین کرده است. این بار، تقاضای نفت به اوج خود خواهد رسید -، زیرا عرضه اضافی وجود نخواهد داشت. در نهایت، تنها دو راه برای رسیدن به آن شرایط وجود دارد: داوطلبانه، با حرکت به سمت منابع انرژی کم کربن مانند انرژی هسته‌ای یا باد. یا از روی اجبار، از طریق افزایش شدید قیمت نفت، تورم سریعتر و رشد اقتصادی کندتر. اگر راه اول را انتخاب نکنیم، مجبوریم راه دوم را دنبال کنیم.