هزینه سفره رمضان ۱۴۰۳ در مقایسه با سال‌های گذشته/ آثار جراحی اقتصادی رئیسی در سفره مردم

اقتصاد۲۴- دوستی می‌گفت «ما روحمان را در دهه شصت جا گذاشتیم و هیچ کس از آدم‌های امروزی نفهمید ما چرا اینقدر حیران هستیم». حال، اما گویی، پاره‌ای از وجود آدم‌های امروز نیز، در گذشته گیر کرده است، گذشته‌ای که دوست دارند هرازگاهی بازگردند و سری به آن بزنند. چه آن‌ها که بخشی از زندگی‌شان در آن سال‌ها شکل گرفت و چه نسل‌های بعد که لابه‌لای کلمات و خاطرات، خود را میان آن روز‌ها پیدا کردند.

به طور مثال در صبح جمعه‌ای که با صدای منوچهر نوذری از رادیو آغاز شده بود یا در صف‌های طولانی سینما که در دکه‌های کنار گیشه‌اش، تخمه‌های بوداده و چیپس استقلال می‌فروختند؛ در نایلون خرید پدر که در آن از برنج اروگوئه‌ای وارداتی تا کارملا و اسمارتیز و توک پیدا می‌شد یا در بساطی‌های میدان انقلاب و خیابان ولی عصر و دکه‌های روزنامه‌فروشی که روی پیشخوان‌اش از روزنامه اطلاعات و کیهان دو تومنی تا مجله دانشمند و دنیای ورزش و ... پیدا می‌شد. از ماه رمضان، نوای ملکوتی ربنایِ شجریان، خانه‌های روشن و سفره‌های گوش تا گوش پر، سریال‌های مفرح عطاران تا دل‌هایی که گویی خوش‌تر از امروز بودند!

فرجام جراحی اقتصادی به سبک رئیسی

حال انگار یک قرن از آن روز‌ها گذشته و فرجام جراحی اقتصادی به سبک ابراهیم رئیسی، چیزی جز فلج اقتصادی نیست. به گواه فعالیت بازار، سال‌هاست که دستمزد از هزینه، فرسنگ‌ها عقب مانده و سفره افطار و سحر ایرانی، کوچک شدن خود را به نظاره نشسته است.

طبق آخرین آمار ارائه شده از مرکز آمار که مربوط به اواخر بهمن ماه است، نرخ تورم سالانه برای خانوار‌های کشور به ۴۲.۵ درصد رسیده است. این در حالی است که افزایش دستمزد در سال جاری ۲۷ درصد بوده و کارمندان و کارگران با مشکلات معیشتی روبه‌رو شده‌اند.

در حال حاضر متوسط حقوق کارگران در محدوده هشت میلیون تومان است و بر اساس اعلام رسانه‌ها خط فقر در کشور به بالای ۲۰ میلیون تومان و در تهران بالای ۳۰ میلیون تومان رسیده است. همچنین بر اساس آمار‌های اخیر که منتشر شده‌اند، در دو سال آخر دولت حسن روحانی، متوسط افزایش قیمت اقلام مصرفی حدود ۸۷ درصد بوده است، در حالی که در دو سال اول دوره رئیسی، این افزایش تقریباً به ۱۰۷ درصد رسیده است. همچنین، در دو سال نخست دولت رئیسی، قیمت مواد غذایی که در دوره دولت روحانی به طور متوسط ۱۰۱ درصد افزایش یافته بود، دوباره با افزایش ۱۵۱ درصدی مواجه شد. در این شرایط شاید خالی از لطف نباشد که هزینه یک سفره افطار کوچک و پنج نفره را برآورد کنیم.

سفره‌های رمضان ۱۴۰۳

طبق داده‌های موجود، به نظر می‌رسد که قیمت اقلام و کالا‌های مصرفی در وعده افطار و سحر در ماه رمضان سال ۱۴۰۳- ۱۴۰۲ بالاتر از قیمت‌ها در سال گذشته است.

یکی از خوردنی‌های نمادین ماه رمضان زولبیا و بامیه است. طبق اعلام رییس اتحادیه صنف دارندگان قنادی، شیرینی و کافه قنادی تهران، قیمت هر کیلوگرم زولبیا و بامیه برای فروش در ماه مبارک رمضان امسال در تهران برای واحد‌های درجه یک ۱۷۰ هزار تومان و واحد‌های درجه دو ۱۴۰ هزار تومان تعیین شده است.

همچنین قیمت خرمای ۶۰۰ تا ۹۰۰ گرمی بین ۸۰ تا ۱۴۰ هزار تومان است. بهای پنیر ۱۰۰ تا ۴۰۰ گرمی از ۱۵ تا ۶۰ هزارتومان است. بهای نان سنگک برای هر عدد ۵ تا ۱۰ هزار تومان است. چای ۵۰۰ گرمی، از ۱۳۰ تا ۲۵۰ هزارتومان قیمت دارد. سبزی خوردن دسته‌ای ۴ تا ۷ هزار تومان است. همچنین بهای تخم‌مرغ ۳۰ عددی ۱۲۰ تا ۱۳۵ هزار تومان است. در این میان غذا‌های پرسی و محبوب رمضان یعنی آش رشته و حلیم نیز از ۱۳۰ تا ۱۵۰ هزارتومان برای یک کیلو قیمت دارند.

حال اگر وعده شام یا سحری را نیز در نظر بگیریم، هزینه‌ها بیشتر نیز می‌شوند. برای یک خانواده پنج نفره حداقل ۳ کیلو مرغ نیاز است. اگر هر کیلو مرغ را ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان (بسته به نرخ دولتی یا سطح شهر) در نظر بگیریم، هزینه آن بین ۲۴۰ تا ۳۰۰ هزار تومان تمام می‌شود.  یک کیلو برنج ایرانی نیز حدود ۱۰۰ هزار تومان هزینه دارد. اگر قیمت روغن، پیاز، ادویه و سایر مخلفات مانند ماست، نوشابه خانواده و ... را ۱۰۰ هزار  تومان در نظر بگیریم،  شام یا سحر ماه رمضان برای یک خانواده ۵ نفره، ۴۰۰ هزار تومان و سفره افطار دست کم ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان تمام می‌شود. این در حالی است که درآمد یک کارگر ساده به طور متوسط روزانه حدود ۲۵۰ هزارتومان است!

بیشتر بخوانید: اعلام قیمت جدید خرما در آستانه ماه رمضان

این در حالی است که سال گذشته حدودا قیمت یک بسته پنیر ۳۵۰ گرمی ۳۶ هزار تومان، نیم کیلو سبزی خوردن ۱۵ هزار تومان، خرما عسلی ۸۰۰ گرمی ۵۸ هزار تومان، قیمت نان بربری ۳۰۰۰ هزار تومان و نیم کیلو زولبیا و بامیه ۶۰ هزار تومان بود. قیمت مصوب نرخ یک کیلو مرغ نیز ۶۳ هزار تومان بود. همچنین طبخ یک وعده آش رشته برای یک خانواده پنج نفره بیش از ۱۰۰ هزار تومان هزینه برمی‌دارد.

تهیه یک کیلو حلیم نیز نیازمند بیش از ۹۰ هزار تومان نقدینگی است. در واقع پهن کردن یک وعده سفره افطاری برای یک خانواده پنج نفره شامل ۳۰۰ گرم خرما، ۳۰۰ گرم زولبیا و بامیه، نیم کیلو آش، ۳۰۰ گرم پنیر، نیم کیلو سبزی خوردن، چهار عدد نان در حداقلی‌ترین حالت ممکن حدود ۱۵۰ هزار تومان آب می‌خورد. در کنار این موارد باید هزینه چای، شکر، قند را نیز اضافه کرد. در واقع سرپرست خانوار برای ماه رمضان باید در حداقل‌ترین حالت چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه می‌کرد. اگر به این سفره افطاری یک وعده غذای گرم مانند زرشک پلو با مرغ و یا یک غذای خورشتی را اضافه می‌کردیم؛ پهن کردن یک سفره افطار و شام کامل برای یک خانواده پنج نفره به بیش از ۲۵۰ هزار تومان می‌رسید. در سال ۱۴۰۱، تهیه این سفره در حداقلی‌ترین حالت ممکن حدود ۱۵۰ هزار تومان آب می‌خورد.  

به این ترتیب به نظر می‌رسد همانطور که برخی از مردم بسیاری از اقلام غذایی را از سبد خرید خود حذف کردند، بسیاری از اقلام خوراکی را نیز از سفره‌های افطار و سحر خود خط بزنند. سفره‌هایی کوچک و رنج‌هایی بزرگ که مشخص نیست قرار است تا چه زمانی، مردم را دچار محدودیت در روزمرگی‌هایشان کند.